Oprócz międzynarodowych traktatów oraz konwencji opisanych w artykule „Podstawy prawne odnośnie ochrony warstwy ozonowej”, praktycznie każde państwo wykształciło własne mechanizmy ochrony środowiska przed niekorzystnymi skutkami używania niektórych czynników chłodniczych. Polska nie jest w tej materii wyjątkiem. Jednakże, założenia norm prawnych muszą być zgodne z Rozrządzeniami Parlamentu Europejskiego i Rady, które są aktami prawnymi obowiązującymi na terenie całej Unii Europejskiej. Przez to bardzo często polskie ustawy są implementacją wprowadzonych Rozporządzeń, które rozszerzają, bądź uszczególniają ustalenia zawarte na poziomie Brukseli. Nie jest inaczej w przypadku polskich regulacji prawnych odnośnie ochrony warstwy ozonowej.
Do niedawna obowiązującą ustawą była „ Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową” z 20 kwietnia 2004 roku. Była ona wdrożeniem na polskie warunki Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2037/2000 z 29 czerwca 2000.
Głównym jej celem jest unormowanie zużycia oraz eksploatacji substancji kontrolowanych ( to znaczy substancji chemicznych oraz ich pochodnych powodujących niszczenie warstwy ozonowej). Dodatkowymi regulacjami ( w stosunku do Rozporządzenia), które wnosi polska implementacja są:
obowiązek prowadzenia ewidencji przez użytkowników, którzy używają, unieszkodliwiają, prowadzą odzysk lub regenerację, a także transportują substancję kontrolowane przez tereny Rzeczpospolitej Polskiej. Spis prowadzony jest na oddzielnych formularzach dla każdego czynnika; co istotne: może być sporządzany ręcznie, bądź cyfrowo wymaganie oznakowania napisem:
„Niebezpieczne dla warstwy ozonowej” elementów mających styczność lub używających substancje kontrolowane ( pojemników, instalacji oraz podobnych) przez wprowadzających je na rynek oraz serwisantów urządzeń; na opakowaniach lub obudowach powinna pojawić się nazwa chemiczna czynnika lub jego symbol konieczność stworzenia „Karty obsługi technicznej i naprawy urządzenia instalacji” dla produktów lub układów zawierających powyżej 3kg szkodliwego czynnika chłodniczego, nazwa robocza dokumentu to karta urządzenia obowiązek regularnego, okresowego badania szczelności urządzeń chłodniczych zawierających substancje kontrolowane, a także ekologiczny sposób ich eksploatacji ( zapobiegający wydzielaniu się ich do środowiska zewnętrznego).
Kontroli może udzielić tylko serwisant posiadający certyfikat potwierdzający umiejętności ( o czym poniżej) konieczność uzyskania potwierdzenia posiadanej wiedzy technicznej, przez uzyskanie świadectwa kwalifikacji dla określonych jednostek mających kontakt z szkodliwymi czynnikami chłodniczymi oraz dla serwisantów badających nieszczelności instalacji o pojemności powyżej 3 kg substancji kontrolowanych, taki certyfikat jest bezterminowy ograniczenie obrotu układów ze szkodliwymi substancjami ziębniczymi obowiązek opłacania wprowadzania czynników z grupy CFCs, HCFCs oraz bromku metylu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, ustawa określa wartość tych kosztów w zależności od rodzaju oraz ilości
Od dnia 15 maja 2015 roku w życie weszła życie nowa ustawa „ Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych”. Jej mocą na podmioty mające styczność z substancjami kontrolowanymi ( przez produkcję, użytkowanie, obrót) oraz z urządzeniami, systemami ochrony przeciwpożarowej, gaśnicami oraz systemami klimatyzacji, w których skład wchodzą szkodliwe czynniki chłodnicze, nałożone kolejne obowiązki prawne. Dla układów posiadających powyżej 3 kg substancji kontrolowanych wprowadzono obowiązek rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (CRO).
Co więcej, konieczne jest stworzenie Karty Urządzeń lub Karty Systemów Ochrony Przeciwpożarowej dla takich elementów. Powinna ona zawierać następujące informacje:
a) dane urządzenia bądź systemu
b) dane operatora elementu
c) dane odnośnie rodzaju szkodliwej substancji chłodniczej oraz informacje o ilości czynnika
d) plan czynności, które należy wykonać przy konserwacji, serwisowaniu, kontroli wycieków oraz wreszcie unieszkodliwiania urządzenia
e) dane odnośnie operatora i daty rozpoczęcia oraz zakończenia prac wspomnianych powyżej
Kartę Urządzeń lub Kartę Systemów Ochrony Przeciwpożarowej należy stworzyć do 10 dni od dostarczenia układu na miejsce jego funkcjonowania lub do 10 dni od ukończenia instalacji i napełnienia urządzenia szkodliwą substancją. Należy także pamiętać, że dla każdej instalacji potrzeba przygotować oddzielny dokument., zaś kopia w formie elektronicznej powinna być przechowywana w miejscu zabezpieczonym przed dostępem osób trzecich.
Ustawa daje możliwość nakładania na użytkowników substancji kontrolowanych kar administracyjnych w kwocie od 600 do nawet 30 000 zł za niedotrzymania terminów lub inne czynności niezgodne z ustawą oraz szereg innych wykroczeń. Szczególnie karalne jest wprowadzanie do obrotu heksafluorku siarki lub perfluorowęglowodorów.
Termin rejestracji do Centralnego Rejestru Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (CRO) oraz sporządzenia Karty Urządzeń lub Karty Systemów Ochrony Przeciwpożarowej upłynął już 14 marca 2016.
Dziś czytając ten artykuł, warto przypomnieć sobie, czy wykonaliśmy wszystkie niezbędne kroki w celu uniknięcia, często niemałych kar, które zostały wprowadzone w życie stosunkowo niedawno. Na szczęście za nieterminowe wykonanie Karty Urządzeń lub Karty Systemów Ochrony Przeciwpożarowej taryfikator przewiduje najniższe widełki opłat.